Miasto
Podstawowe informacje o mieście.
Konstantynów Łódzki (woj. łódzkie, pow. pabianicki) leży na Wysoczyźnie Łaskiej, nad Nerem, na wysokości około 165 ¸ 172 m n.p.m. i graniczy: od wschodu z Łodzią, od południa z gminą Pabianice, od zachodu z gminą Lutomiersk, a od północy z gminą Aleksandrów Łódzki. Konstantynów jest gminą o charakterze miejskim z terenami upraw rolnych dawnych wsi Niesięcin, Rszew i Rszewek. Miasto blisko sąsiaduje ze stolicą województwa Łodzią i ma dobrą komunikację. Ze wschodu na zachód biegnie przez miasto droga wojewódzka nr 710 z linią tramwajową, liniami autobusowymi i mikrobusowymi. Łączy ona Konstantynów z całą zamieszkałą przez około miliona mieszkańców aglomeracją miejską. Z północy na południe przebiega droga krajowa nr 71 będąca obwodnicą dla Łodzi. Pomiędzy miastami aglomeracji istnieje również silna więź powiązań gospodarczych i społecznych. Atrakcją Konstantynowa jest bliskość portu lotniczego na Lublinku. Miasto liczy 17,5 tys. mieszkańców.
W ostatnich kilkunastu latach nastąpił rozwój inwestycyjny gminy. Budynek nowego liceum to pierwsza wielka inwestycja. Potem była pływalnia i nowoczesna ciepłownia. Dzisiaj realizuje się podłączenie do Grupowej Oczyszczalni Ścieków w Łodzi. Konstantynów od lat wyróżnia się najniższymi w województwie stawkami podatków uchwalanych przez władze samorządowe. W rankingu obejmującym wszystkie 42 miasta woj. łódzkiego, podsumowującym dynamikę zmian w latach 1992 - 1997 Konstantynów uplasował się razem z kilkoma innymi miastami na czele tej klasyfikacji. Działalność gospodarczą prowadzi tu blisko 1500 podmiotów. Jest to ośrodek przemysłowo-usługowy z rozwiniętym przemysłem: włókienniczym, odzieżowym, drzewnym, spożywczym. Funkcjonuje tu pięć oddziałów banków.
Działają liczne organizacje obywatelskie: Konstantynowskie Porozumienie Samorządowe, Stowarzyszenie Prywatnych Przedsiębiorców, Stowarzyszenie Handlowców Kupiec, Konstantynowski Klub Współpraca.
Konstantynów to znaczący ośrodek kultury. Od blisko stu lat istnieją: Konstantynowskie Stowarzyszenie Śpiewaczo-Dramatyczne im. Fryderyka Chopina i Towarzystwo Śpiewacze „Lutnia”. Staraniem Miejskiego Ośrodka Kultury od kilku lat funkcjonuje Galeria Sztuki „CDN”. Jest Biblioteka Miejska dla Dorosłych i Biblioteka Miejska dla Dzieci.
W 1989 roku powstało wydawnictwo prasowe. Dzisiaj drukuje też książki. Od pięciu lat oficyna ta edytuje ponadto czasopisma w internecie. W mieście drukiem ukazuje się kilka lokalnych gazet. „Wiadomości – 43bis” (od 1989 r.) to najstarszy w województwie i jeden z najstarszych tytułów w kraju.
Jest tu wiele obiektów sportowych, w tym nowoczesna kryta pływalnia i ośrodek rekreacyjny nad stawami.
Zabudowa miasta rozciąga się wzdłuż głównej ulicy handlowej, którą przebiega linia tramwajowa Łódź – Lutomiersk. Zachował się pierwotny układ miasta z dwoma rynkami i siecią prostopadłych ulic.
Historia
Konstantynów powstał na terenie wsi Żabice Wielkie, o której historia wspomina już w XIV wieku (pierwszym odnotowanym właścicielem Żabic Wielkich był w r. 1364 Mikołaj z Żabic); od 1793 r. w zaborze pruskim, od 1807 r. w Księstwie Warszawskim, od 1815 w zaborze rosyjskim (Królestwo Polskie). Powstanie miasta związane jest z rozwojem włókienniczego okręgu łódzkiego. W 1821 roku Mikołaj Krzywiec-Okołowicz założył tu osiedle fabryczne sukienników i płócienników. Dzisiejsza nazwa miasta została nadana osadzie w 1824 r., a prawa miejskie w 1830 r. Utrata praw miejskich nastąpiła w roku 1870 i ponowne przywrócenie w 1924 r. Rozwój włókiennictwa nastąpił po 1821 r. i wieś Żabice Wielkie stała się osadą fabryczną. Właściciel wsi M. Krzywiec-Okołowicz zapewniał osadnikom bardzo dobre warunki gospodarki. Był on uprzednio szambelanem Stanisława Augusta, kilkakrotnie posłem na sejm, posłował również na sejm Królestwa Kongresowego.
Miasto zostało znacznie zniszczone w czasie I wojny światowej. W latach 1927 – 36 miały miejsce strajki robotnicze. Podczas II wojny światowej w okresie 1939-45 został wcielony do III Rzeszy. Nastąpiła zagłada ludności żydowskiej. Od roku 1940 był tu jeden z najcięższych niemieckich obozów przejściowych dla ludności polskiej, głównie z tzw. Kraju Warty (ponad 5 tys. osób), w 1943 r. przekształcony w obóz dla dzieci i młodzieży białoruskiej, rosyjskiej, ukraińskiej (do I 1945).
W Konstantynowie są ślady grodziska z XIV wieku, w 2002 roku odkryto grobowiec sprzed 2500 lat, wcześniej w 2000 roku kilka kilometrów od północnych granic miasta natrafiono na ślady obozowiska człowieka sprzed 8 tys. lat. W mieście znajduje się neogotycki kościół zbudowany w latach 1832 - 33 (obecnie przebudowany), a także domy tkackie z początku XIX w. Na cmentarzu katolickim są mogiły dzieci z Wielkopolski, zmarłych w obozie przejściowym oraz groby żołnierzy rosyjskich z 1914r.
Zabytki. Zachowana stara zabudowa typowa dla osad fabrycznych z czasów Królestwa Polskiego; kościół parafialny Narodzenia NMP (1826-32); klasycystyczny kościół filialny św. Józefa, poewangelicki (1834, L. Berthier?, gruntowna przebudowa 1921-23, J. Kaban).
Dane statystyczne dot. miasta:
Ludność 17,5 tys
Pow. 27,25 km2
Użytki rolne 19,29 km2
Tereny leśne 2,94 km2
Pozostałe 5,02 km2
Liczba podmiotów gosp. ok. 1500
Akt regulujący gospodarkę miasta i stosunki wewnętrzne jest datowany 30.08.1830r. [Publikacja aktualnych aktów prawnych dotyczących powtórnego nadania praw utworzenia miasta i zatwierdzenia herbu znajdują się w Dzienniku Ustaw nr 119 z 1923r. (utw.) i Monitorze Polskim nr 150 z 1937r. (zatw. herbu)].
Zredagował:
Bernard Cichosz
Źródła:
1/ Wielka Encyklopedia PWN, t. 14, red. J. Wojnowski, Warszawa 2003
2/ Ks. Jerzy Spychała, Konstantynów Łódzki, w: Encyklopedia Katolicka, t.9, Lublin 2002
3/ Bernard Cichosz, „Konstantynowskie Teleadresy 2002”
4/ Bernard Cichosz, „ABC Cicho...sza”, Konstantynów Łódzki 1999
5/ Dwutygodnik „Wiadomości – 43bis”, nr 1- 335/336, Konstantynów Łódzki
6/ Kwartalnik „Biuletyn Informacyjny Samorządu”, nr 1-18/20, Konstantynów Łódzki
7/ Dziennik internetowy „43bis”, Konstantynów Łódzki 1998-2003
8/ „Potencjał rozwojowy sieci miast regionu łódzkiego”, RCSS, Łódź 2000